een beschrijving van de familie Satter



De naam Satter is mogelijk afgeleid van Sartorius, de Latijnse benaming voor kleermaker. Ook kan de naam een verbastering zijn van het Duitse Sattler (zadelmaker). De naam komt in verschillende Europese landen voor, waaronder Duitsland, Frankrijk en Noorwegen. Onze Satter-tak is terug te voeren tot Namen in België, maar of het geslacht daar ook vandaan komt is zeer twijfelachtig. Mogelijk is er een verband met de Sattlers uit de Pfalz.
Er is weinig bekend over deze eerste Satters. We weten dat Johannes Maurits Satter getrouwd was met Maria Krouten (of: Crouwtin) en dat zij een zoon hadden die Johannes heette. Verder weten we dat hij 'diender' was en op 3 april 1793 in 's-Hertogenbosch is begraven. Hij staat geregistreerd als 'gegaseerde weduwnaar', wat betekent dat hij een gage ontving.
Zoon Johannes werd in Namen geboren en trouwde in 1779 in Vught met Suzanna Berche, die afkomstig was van een familie uit Valkenswaard, die waarschijnlijk een Waalse of Franse achtergrond had. Haar broer Daniel was in Valkenswaard aangesteld als schutter en bedeljager en had tot taak 'het dorp rond te gaan en van vreemde bedelaars en landlopers te zuyveren'.

Kosteres
Johannes is kleermaker, hoewel hij in 1812 ook koopman wordt genoemd. Johannes en Suzanna krijgen tien kinderen. Suzanna overlijdt in 1799 en tien jaar later hertrouwt Johannes met Suzanna Tietern, die afkomstig is uit Darmstadt (Hessen).
Johannes' dochter Christina Margaretha trouwt in 1804 met Jan Hendrik Dannis uit Hilvarenbeek, die ook kleermaker is. Hij is van 1819 tot 1824 orgeltrapper in de Hervormde kerk te Vught en ontvangt daarvoor fl. 10,10 per jaar. Daarnaast wordt hij in 1823 aangesteld als koster, een functie die hij tot aan zijn dood in 1840 bekleedt. Zijn vrouw Christina Margaretha Satter neemt die taak dan over, maar in 1845 wordt zij door de kerkenraad ontslagen, omdat zij 'wegens ouderdom en zwakheid niet meer in staat is de funktiën aan die betrekking verbonden, behoorlijk waartenemen'.
Eén van de kinderen van Christina Margaretha en Jan Hendrik is Wilhelmina Dannis, die in 1850 met Pieter Verbove trouwt. Zie daarvoor de overzichten van de families Dannis en Verbove

Belooningspenning
Niet alleen Christina Margaretha blijft in Vught wonen, ook haar broer Christiaan, geboren in 1790, blijft zijn geboortedorp trouw. Hij is ook kleermaker en trouwt in 1816 met Johanna Maria Schendeler.
Als op 26 januari 1814 de Bossche schutterij met hulp van Pruisische en Russische troepen de Franse bezetters uit de stad verdrijft, krijgen zij ook steun van een aantal inwoners van 's-Hertogenbosch en Vught. Tweeëenveertig dappere burgers worden vervolgens onderscheiden met de zgn. 'Beloonings- penning 's-Hertogenbosch 1814'. Onder hen zijn ook Christiaan Satter en zijn broer Petrus. De zilveren penning draagt aan de voorzijde het opschrift Voor moed en vaderlandsliefde en op de achterzijde staat: 's-Hertogenbosch den 26 januarij 1814. De penning wordt uitgereikt op 18 november 1814, 'de heuchelijke Geboortedag van de Koninklijke Gemalinne van onzen geliefden Souverein', de verjaardag dus van Wilhelmina van Pruisen, echtgenote van Willem I. De uitreiking vindt 's ochtends plaats op het Bossche stadhuis en 's avonds is er een feest ter ere van de decorandi.

Krententuin
Dat Christiaan een onderscheiding verdiende, betekente niet dat hij de rest van zijn leven een oppassend burger is. In 1845 komt hij met justitie in aanraking en wordt veroordeeld voor het stelen van 'vier eendvogels'. Hij krijgt twee jaar plus kosten en moet zijn straf uitzitten in de strafgevangenis Oostereiland ('De Krententuin') in Hoorn. Christiaan is overigens niet zijn hele leven werkzaam als kleermaker. Rond 1835 oefent hij ook het beroep van barbier uit.

Brielle, Dordrecht en Zaandam
Christiaan heeft acht kinderen, die allemaal in Vught of 's-Hertogenbosch blijven wonen, behalve zijn jongste zoon Petrus. Die gaat als mineur in dienst bij het Korps Mineurs en Sappeurs, de voorloper van de huidige genietroepen. De mineurs waren de mijnenleggers en de sappeurs waren de soldaten die loopgraven aanlegden. Petrus wordt in 1863 overgeplaatst naar Brielle, waar hij Kaatje Besteman leert kennen. Voordat zij in 1868 trouwen, krijgt Kaatje drie buitenechtelijke kinderen. In het jaar van hun huwelijk wordt Petrus overgeplaatst naar Nijmegen, waar in 1869 nog een zoon wordt geboren, Huibert Johannes. Het jaar daarop verhuist het gezin naar Dordrecht, waar Petrus werkzaam is als timmerman.
Huibert Johannes gaat werken als kurkensnijder en trouwt in 1895 met Joanna Maria van Woensel. Ze wonen onder andere op de Singel en krijgen negen kinderen, waarvan er vijf jong sterven. Van de overige kinderen blijft alleen Petrus zijn leven lang in Dordrecht wonen. Twee dochters en een zoon verhuizen naar Zaandam. Huibert Johannes gaat daar ook wonen bij zijn dochters en sterft er in 1966.

Haaften en Amerika
Tot op de dag van vandaag wonen er in de omgeving van Haaften verschillende Satters. De meesten van hen zijn afstammelingen van Wilhelmus Satter, een broer van Christina Margaretha, Christiaan en Petrus.
Wilhelmus trouwt in 1812 in Herwijnen met Jenetta Sterk en na haar dood in 1813 hertrouwt hij het jaar daarop met zijn schoonzus Elisabeth. Hun zoon Willem vertrekt naar Zeeland, maar zoon Hendrik blijft zijn geboortestreek trouw. Hij trouwt in 1846 met Hester van den Berg en zij zorgen met elf kinderen voor een groot nageslacht. Hendrik sterft betrekkelijk jong, op 49-jarige leeftijd.
Eén van hun kinderen, Marius Suzannes, emigreert naar Amerika. Marius Suzannes, die bakker van beroep is, is na de dood van zijn eerste vrouw, Maria van Baalen op 1 november 1911 in Den Haag hertrouwd met Engelina Maria ten Velden. Met zijn nieuwe vrouw en de kinderen uit zijn eerste huwelijk vertrekt hij in 1913 met de SS Noordam naar Amerika, waar hij zich vestigt in Grand Haven in de staat Michigan. Ook zijn neef Hendrik, de zoon van zijn broer Johannis gaat mee naar Amerika, maar hij doet waarschijnlijk alleen dienst als kwartiermaker. Hij was al eerder in Amerika geweest en keert ook nu weer terug naar Nederland. Ook één van de zonen van Marius keert weer terug naar Nederland, namelijk Jacobus Hendrik, die piano- stemmer is. Hij vestigt zich in Den Haag, waar hij in 1928 trouwt.
Ook nu wonen er nog Satters in de staat Michigan, die overigens een grote aantrekkingskracht had op Nederlandse immigranten. In het gebied rond plaatsen als Grand Haven, Kalamazoo en Holland heeft zo'n 45% van de inwoners een Nederlandse herkomst.

Den Haag
Ook Den Haag is een plaats, waar veel Satters woonden en wonen. De meesten van hen zijn afstammelingen van Petrus, die in 1814 trouwt met Christina de Graaf. Hun zoon Johannes gaat als metselaar werken in Den Haag en trouwt daar in 1848 met Maria Philippina Kreeft. Na hun huwelijk wonen ze nog enige tijd in Rotterdam, maar later verhuizen ze met hun gezin terug naar Den Haag.
Hun zoon Cornelis Franciscus Johannes, die winkelier is, trouwt er in 1875 met Adriana Emilia Anna van Reijsen. Cornelis overlijdt in 1903.

(met dank aan o.a. Willy Nolle-Satter en Henk Laarhoven)